Bir Sanatsal Televizyon Ornegi The Sopranos

Yil 1999 New York sokaklarinda dev billboardlar tanitimini yapiyorlar bu hbo dizisinin. resimdeki kel adam dikkatimi cekiyor, bir yil evel 12 angry men'in tv ve yeni vesiyonunda izledigim ve oyunculugu dikkatimi fazlasi ile ceken adamin ta kendisi. seviniyorum biran onun icin, o olumsuz tipe ragmen basrol oynadigi icin. o donem Hollywood da mafya modasi var belki onlar sopranolardan etkilenmisler, belki sopranolar onlardan etkilenmis bilimum mafya komedi dizleri var hatta the sopranos'un cikis noktasi olan panik atakli mafya babasi analyse this adli daha sonra komedi klasigi olacak filmde de mevcut. her neyse sopranolar basliyor oynamaya, ben pek izliyemiyorum ne de olsa gariban universite ogrencisiyiz hbo alacak kadar paramiz yok. bir kac ay sonra bir bolumune soyle bir denk geliyorum ve bende uyandiran ilk intiba biraz komik ama son derece kaniksanmiz bir mafya olayi bir daha da izlemiyorum. o donemde bu satirlarin yazarida New Jersey'e tasinmis ve artik hbo su var. siki da bir oz'cu olmus. ekranda tanitimi var bir daha gosterilecek diye the sopranos'un bastan. can sikintisindan izlemye koyuldum ve film isi ile de ilgilenen bendenizin boyle bir dizi olayini il kez hayatinda gordugune emin olmustur. belki jerseye tasinmak isabet olmustu; cunku tony soprano nun her hafta jenerikde uyguladigi jersey mekaninda araba kullanarak evine gitme olayini ben 2 yil boyunca dolmus ile yapmistim ve new jerseyi iyi tanimaya baslamistim butun mekanlarini ve insanlarini. bir de dizi farkli idi bir kere tv dunyasinda cok olan goze parmak sokma olayi yoktu. gerci hbo dizilerinde pek olmazdi. komikdi ama sacma degildi, aile dizisi idi ama aile problemliydi ve gorsellik on planda idi ve tabiki de amerikan dizilerine de ilham olacak zamanin klasik veya populer muziklerini dizi icine serpistirme ust duzey de idi. gerci olumlu ve olumsuz bilimum tepki aldi dizi. bicok jersey li italyan diziyi protesto etti bizi mafay gosteriyor diye. david chase'e dava actilar o nereden italyanligi bilir ki diye. hbo halkla iliskileri david cahse'in gercek adini aciklamak zorunda kaldi david de cesare. evet aslinda spranoldaki tipler gercek jersey italyanlarina birebir yakindi. ki bendeniz bile bir ara calistigim ortamlarda gerceklerini gorup "aa gercek saopranolar" demisligim vardir. ama su bir gercekki gerceklerinin cogu emekci iken hbo da kiler mafya idi. gerci gercekde de mafyalar vardi jersey'nin kuzey kesimlerinde. hatta satirlarin yazari da bir iki defa rastlamisti onlara ama dizidekiler gibi isci tipli degil daha cok luks tipli adamlardi. her neyse dizi bir anda klasiklesms en populer dizi oldu. ilk iki sezonu bomba gibi idi. ucuncu sezonda belki de dizinin anahtar karakteri livia soprano'yu oynayan bir zamanlarin ciplak silah serisinin emniyet amiri nancy marchand kanserden oldu ve senaryo da biraz affaladi. bir nevi cok pahali olan soap opera konumunaydi. gerci the sopranos hicbir zaman aksiyon ve ya sulu komedi dizisi olarak ortaya cikmamisdi. bir aile dizisi idi. ama gercekci konusmak gerekirse biraz uzatmislardi. james gandolfini uluslar arasi bir star oldu diger oyuncular ki hemen hemen hepsi new york tiyatrosu tayfasidir' hollywood da is bulup para kazanmaya basladilar. besinci ve altinci sezonda sona dogru yaklasmakta oldugu asikardi dizinin. finalde ise final sahnesi ile bir tv sanati oldugu ortaya bir daha acikca cikti the sopranos'un fikre acik bir son ve cok estetik bir sahne aslinda finalin tamami son bolumun ismi ile birebir ayni ve aciklamsi idi, made in america bir cok sig amerikali buna dikkat etmedi amerikali olmayanlar icin pek bunu anlayamazlardi onlara pek bir sey dememek lazim ama isin ilginci de finali encok amerikali olmayanlar beyendi. the sopranos'un sekiz yillik doneminde gerek dizi karakterinde gerekse de aktorler bilimum degsik hadise oldu ve kariyerlerine etki etti. james gandolfini diziye basladiginda daha sacli, zayif ve evli idi, 8 yil icinde kel sisman ve karisindan ayrilmis bir hawaiili modelle takilan bir adamdi. tony soprano da komik, sadik ve iyi bir lider olarak gozukuyordu aslinda sopranonun acimasiz kotu ve adi bir mafya babasi oldugu gercegi dizinin sonlarinda haylice ortaya cikti. psikologu oynayan lorraine brocco 90 larda bir hayli filmde oynamis ama sonra unutulmus bir tipdi bu dizi ile bir anlamda geri dondu. ama bir anda fizik olarak cokmesi onun tony ile ilk sezonlarda olan platonik askini golgeledi. tony nin karisi carmela'yi oynayan eddie falco sopranolara baslarken neyse ise ayni sekilde devam etti tiyatro ve bagimsiz film, ama carm her gecen sezon killasarak bir nevi julia mcnamarra ile sinir bozucu esas kadin yarisi yapmaya basladi. soprano evininn cocuklari olan meadow ve aj'yi oynayan ve dizideki italyan kokenli olmayan bir kac aktorden ikisi idiler. kubali bir yahudi oglan ise tam bir irlandali. onlarda da dizi boyunca cok degisim oldu ozellikle baslarda pek one cikmayan aj'in robert iler'in oyunculuk yetenegi sayesinde karakteri ve rolu bir hayli artti. diger oyuncularda artik bilimum dizilerde gorulmeye baslanip tanidik hale gelmislerdi.sonuc da the sopranos basladi ve bitti. televizyonda da sanat olayi yapilabilineceginin bir nevi tam ornegi oldu. kendimce fazla tadi kacmadan bitirildigi cok iyi oldu. the sopranos'un bir baska onemli olayida bilimum eski mafya filminden ya direk yada referans almasi ve nevi bu hollywood janrasina saygi durusunda bulunmasi idi.